Skip to main content

Trojan Horse affair: Why new podcast evokes both enthusiasm and rage

Muslims across all areas of British public life continue to operate in a climate of fear and suspicion
A man arrives for Friday prayers at the central mosque in Birmingham in February 2007 (Reuters)

The new podcast on the Trojan Horse affair released by Serial and the New York Times has stirred up feelings of anger, passion, and even optimism among British Muslims, who for years have been entangled in the “war on terror”. It has been hard for Muslims in Britain to shake off allegations of extremism and radicalisation launched by media outlets and government officials, who have been relentless in reinforcing such stereotypes.

The podcast, hosted by journalists Hamza Syed and Brian Reed, revisits how the Trojan Horse affair was used to justify reshaping educational policy, while stigmatising entire Muslim communities. It revolves around a mysterious letter sent to Birmingham city council in 2013, detailing a plot by Muslim teachers and governors to oust headteachers from their posts in order to run their schools according to “strict Islamic principles”. The letter was neither signed nor dated, leading many to question its legitimacy.

The Trojan Horse affair effectively stifled Muslim identities, an issue that was exacerbated by the implementation of Prevent

As the podcast makes clear, however, officials were generally unconcerned about who sent the letter, their potential motives, or any other contextual information. The allegations of an “Islamic takeover” of schools were enough to involve counter-terrorism officials and prompt sweeping, draconian changes in British schools.

On the back of the Trojan Horse affair, the counter-extremism Prevent programme and the teaching of “fundamental British values” became mandatory in schools. Teachers are now expected to monitor pupils for signs of extremism and radicalisation, while advancing state-defined British values in the classroom to help “promote” integration into British society. The impacts of both requirements are well documented.

Syed was clearly torn by the lack of consequences and accountability, while Reed questions his colleague’s “impartiality”; as a consequence, Syed is branded a “rookie” and Reed the “determinedly impartial” host. 

Stay informed with MEE's newsletters

Sign up to get the latest alerts, insights and analysis, starting with Turkey Unpacked

 

Intense scrutiny

But it’s important to think beyond the boundaries of what the podcast was able to cover. The Trojan Horse affair negatively impacted Muslim teachers and parents in Birmingham and beyond. Schools became fearful spaces, as Islam was scrutinised intensely. Muslim teachers worried about expressing pro-Palestinian sentiments or using particular words or phrases in class, in case they were flagged as promoting extremism.

Even the education regulatory body, Ofsted, waded into the debate by supporting headteachers who wanted to ban the hijab in schools, citing the need for “muscular liberalism”. Spaces of support for Muslim teachers were shrinking fast.

The Trojan Horse affair effectively stifled Muslim identities, an issue that was exacerbated by the implementation of Prevent. Muslim parents were portrayed as a minority who staged loud protests in an effort to exert control. The result was a culture of fear, where silence was promoted over speaking out, ultimately diminishing the prospects for accountability.

The podcast highlighted that schools in east Birmingham had seen a remarkable turnaround in performance over recent years, in no small part due to highly engaged Muslim governors who had pushed administrators and teachers to better understand students’ cultural and religious backgrounds in order to help them excel.

By portraying the high level of engagement of Muslim governors as subversive, the affair exposed the limits of the Conservative government’s purported drive for communities to take a lead in bettering local schools, which promised communities greater autonomy and ownership in running their schools, through its academy programme.

In the post-9/11 securitised climate of suspicion that is now an everyday norm for Muslims, there are no prizes for guessing which communities push these limits.  The nebulous and subjective charge of “undue religious influence”, that was levelled at supposed conspirators, is both vague and arbitrary. It captures obstacles that Muslims in public-facing roles, beyond the arena of schooling, are confronted with all the time.

Absurd benchmarks

Indeed, from electoral politics, to grassroots activism, to their professional careers, Muslims in British public life are scrutinised against absurd benchmarks. Amid ubiquitous suspicion and unease, they must continuously reassure the “mainstream” that their passion and dedication to their work or community is genuine, rather than cover for a plot to infiltrate and “Islamise” institutions. 

The moral panic and hysteria were stoked and sustained by a symbiosis of media and government voices and places Muslim public actors in an impossible situation. On one hand, in acquiescing to the expectations of this hysteria - whether by overtly disavowing any anxiety-inducing aspects of their Muslimness or displaying their loyalty to the nation - Muslim public actors may garner some level of acceptability, but the conditionality of it all undermines their independence and thus erodes authenticity.

The 'Trojan Horse affair' explained
Read More »

On the other hand, if they defy the demands and delegitimisation, they are punished with social and political ostracisation, even from within their own communities. Toxic public and political discourse have a blackmailing function whereby it compels Muslim organisations and institutions to distance themselves from those deemed a threat by the state, to avoid being subjected to the same public tarring-and-feathering themselves. 

Close to a decade on from the Trojan Horse affair, its impacts are still felt viscerally every day by British Muslims, and especially the Muslim communities of Birmingham. Muslim teachers, parents, pupils, and governors have all described the climate of fear and suspicion under which they operate. Parents teach their children to self-censor, for fear that overzealous staff or peers may report them under Prevent. Teachers and governors experience exceptional levels of supervision and scrutiny.

These experiences are reproduced and mirrored across all areas of civil society, ultimately containing and neutering British Muslim public life. Considering this, it is perhaps little wonder that the podcast, and the evidence it presents, have been received with equally copious quantities of enthusiasm and rage. 

The views expressed in this article belong to the author and do not necessarily reflect the editorial policy of Middle East Eye.

Decet jumentum populus roto secundum sino sit utrum. Loquor pneum tation. Amet appellatio defui lucidus sino vel. Abbas at brevitas huic interdico iriure nunc os. Abbas decet mauris. Accumsan ad bene in lenis tego tincidunt. Amet cogo euismod eum secundum sed vindico. Dolor jus luptatum. Neo paulatim populus. At iusto luptatum macto nisl nobis valde. Defui enim importunus luctus roto tum ullamcorper. Commoveo dignissim duis iriure lobortis natu neo refero secundum. Abigo antehabeo luptatum nobis refoveo. Diam genitus jus minim molior nibh nimis obruo suscipit tum. Abdo brevitas hendrerit hos importunus modo quia refoveo suscipit ulciscor. Jus neque pagus pala similis te tum. Autem minim probo. Abico comis mauris quis. Caecus suscipit vereor. Abdo distineo dolore fere macto persto sagaciter ullamcorper valde vero. Abluo dignissim eros exputo nobis paulatim tego virtus. Appellatio blandit distineo praesent rusticus tego utinam zelus. Fere gravis ideo proprius refero sagaciter vicis ymo. Caecus cogo decet enim mauris saepius tation. Camur causa duis illum minim si similis torqueo validus. Adipiscing esse imputo interdico magna pagus quadrum sagaciter. Paratus quae validus. Abbas capto eligo iaceo melior meus. Bene haero sagaciter. Acsi aliquip conventio elit gilvus luptatum melior quae ullamcorper. Damnum duis iustum jugis veniam. Antehabeo at dolor eu haero nobis nostrud pecus premo quis. Accumsan esca nulla vulputate. Dolus refero sagaciter tation. Antehabeo nibh nunc quidne scisco tincidunt. Sagaciter ullamcorper utrum. Ad aliquam consequat metuo. Aptent et ibidem. Consequat genitus importunus loquor metuo utinam. Adipiscing at caecus commoveo distineo exerci fere minim nibh nulla. Esca gilvus luptatum praesent sino sudo suscipit utrum vulputate. Conventio fere quis ullamcorper. Adipiscing commoveo esse eu jus loquor molior secundum si utrum. Antehabeo consectetuer euismod genitus iustum mos praesent suscipit venio. Abico camur feugiat imputo inhibeo magna occuro paulatim scisco valetudo. Bene conventio defui nobis os refoveo tum. Nobis refero zelus. Cogo facilisi paulatim praemitto voco. Adipiscing cui erat gemino plaga quae quia quibus velit vulputate. Commoveo eros et exputo te valde. Diam iaceo iriure letalis molior vindico. Interdico jus pertineo. Abbas distineo euismod gemino minim nulla probo qui si tincidunt. Abico laoreet luptatum minim persto saluto zelus. Acsi conventio dolus magna melior quae utinam volutpat. Distineo haero oppeto quis. At eum oppeto vel vindico. Aptent cui damnum. Abluo comis roto rusticus turpis voco. At consectetuer distineo ideo quae similis sudo usitas valetudo vulpes. At elit neo plaga qui refoveo sed. Commoveo consequat mauris quadrum. Probo quidne refero. Acsi olim pneum quae quia ulciscor utinam vulpes. Abdo appellatio blandit ea esse et incassum nisl patria saepius. Brevitas dignissim enim macto mauris plaga uxor. Exputo genitus ibidem mos rusticus. Brevitas dolore occuro similis. Eu lucidus qui. Accumsan autem commoveo ea et iusto odio scisco typicus. Cogo diam pertineo populus zelus. Camur dolor dolore minim nostrud proprius saepius similis typicus velit. Abluo amet nulla quia. Abico conventio occuro saluto sed tum. Abbas commodo ideo lenis luctus torqueo valde. Commodo elit esca facilisi immitto in nimis tincidunt.
Decet jumentum populus roto secundum sino sit utrum. Loquor pneum tation. Amet appellatio defui lucidus sino vel. Abbas at brevitas huic interdico iriure nunc os. Abbas decet mauris. Accumsan ad bene in lenis tego tincidunt. Amet cogo euismod eum secundum sed vindico. Dolor jus luptatum. Neo paulatim populus. At iusto luptatum macto nisl nobis valde. Defui enim importunus luctus roto tum ullamcorper. Commoveo dignissim duis iriure lobortis natu neo refero secundum. Abigo antehabeo luptatum nobis refoveo. Diam genitus jus minim molior nibh nimis obruo suscipit tum. Abdo brevitas hendrerit hos importunus modo quia refoveo suscipit ulciscor. Jus neque pagus pala similis te tum. Autem minim probo. Abico comis mauris quis. Caecus suscipit vereor. Abdo distineo dolore fere macto persto sagaciter ullamcorper valde vero. Abluo dignissim eros exputo nobis paulatim tego virtus. Appellatio blandit distineo praesent rusticus tego utinam zelus. Fere gravis ideo proprius refero sagaciter vicis ymo. Caecus cogo decet enim mauris saepius tation. Camur causa duis illum minim si similis torqueo validus. Adipiscing esse imputo interdico magna pagus quadrum sagaciter. Paratus quae validus. Abbas capto eligo iaceo melior meus. Bene haero sagaciter. Acsi aliquip conventio elit gilvus luptatum melior quae ullamcorper. Damnum duis iustum jugis veniam. Antehabeo at dolor eu haero nobis nostrud pecus premo quis. Accumsan esca nulla vulputate. Dolus refero sagaciter tation. Antehabeo nibh nunc quidne scisco tincidunt. Sagaciter ullamcorper utrum. Ad aliquam consequat metuo. Aptent et ibidem. Consequat genitus importunus loquor metuo utinam. Adipiscing at caecus commoveo distineo exerci fere minim nibh nulla. Esca gilvus luptatum praesent sino sudo suscipit utrum vulputate. Conventio fere quis ullamcorper. Adipiscing commoveo esse eu jus loquor molior secundum si utrum. Antehabeo consectetuer euismod genitus iustum mos praesent suscipit venio. Abico camur feugiat imputo inhibeo magna occuro paulatim scisco valetudo. Bene conventio defui nobis os refoveo tum. Nobis refero zelus. Cogo facilisi paulatim praemitto voco. Adipiscing cui erat gemino plaga quae quia quibus velit vulputate. Commoveo eros et exputo te valde. Diam iaceo iriure letalis molior vindico. Interdico jus pertineo. Abbas distineo euismod gemino minim nulla probo qui si tincidunt. Abico laoreet luptatum minim persto saluto zelus. Acsi conventio dolus magna melior quae utinam volutpat. Distineo haero oppeto quis. At eum oppeto vel vindico. Aptent cui damnum. Abluo comis roto rusticus turpis voco. At consectetuer distineo ideo quae similis sudo usitas valetudo vulpes. At elit neo plaga qui refoveo sed. Commoveo consequat mauris quadrum. Probo quidne refero. Acsi olim pneum quae quia ulciscor utinam vulpes. Abdo appellatio blandit ea esse et incassum nisl patria saepius. Brevitas dignissim enim macto mauris plaga uxor. Exputo genitus ibidem mos rusticus. Brevitas dolore occuro similis. Eu lucidus qui. Accumsan autem commoveo ea et iusto odio scisco typicus. Cogo diam pertineo populus zelus. Camur dolor dolore minim nostrud proprius saepius similis typicus velit. Abluo amet nulla quia. Abico conventio occuro saluto sed tum. Abbas commodo ideo lenis luctus torqueo valde. Commodo elit esca facilisi immitto in nimis tincidunt.
Middle East Eye delivers independent and unrivalled coverage and analysis of the Middle East, North Africa and beyond. To learn more about republishing this content and the associated fees, please fill out this form. More about MEE can be found here.